پروبیوتیکها و نقش آن‌ها در رژیم‌های وگان
تأمین نیازهای غذایی جمعیت رو به افزایش جهانی، یکی از چالش‌های اساسی قرن بیست و یکم است، به‌ویژه با توجه به محدودیت‌های منابع طبیعی. در حال حاضر، تقریباً ۱ از ۹ نفر در سراسر جهان از کمبود تغذیه رنج می‌برند که عمدتاً ناشی از سوءتغذیه پروتئینی و انرژی است. اهمیت تغذیه متوازن در حفظ سلامتی توجه زیادی را از سوی جامعه علمی به خود جلب کرده است. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که برخی غذاها می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های خاص را کاهش دهند و نقش حیاتی رژیم غذایی در سلامت عمومی را مورد تأکید قرار داده‌اند.
این آگاهی رو به افزایش، تحقیقات در زمینه ترکیبات طبیعی جدید و نوآوری در تولید محصولات غذایی عملکردی را به همراه داشته است. این محصولات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مزایای سلامتی اضافی فراتر از تغذیه اولیه را ارائه دهند.
این روند به سمت غذاهای عملکردی، نیاز به شیوه‌های پایدار در تولید و مصرف مواد غذایی را به‌ویژه در راستای تأمین نیازهای جمعیت رو به افزایش و در عین حال حفظ منابع طبیعی، به‌خوبی نشان می‌دهد. این تحول در بخش غذایی، منعکس‌کننده تغییرات اجتماعی وسیع‌تر به سمت سلامتی و رفاه است و ضرورت ادامه تحقیقات و اکتشافات در زمینه راه‌حل‌های نوآورانه را برای پژوهشگران و تولیدکنندگان ایجاب می‌کند.
در این راستا، روند رو به افزایش گیاه‌خواری و تمایل مصرف‌کنندگان به محصولات با ارزش‌های تغذیه‌ای و عملکردی بالا مشاهده شده است. اجتناب از محصولات حیوانی (مانند گیاه‌خواری و/یا وگانیسم) به یک روند فزاینده در سبک زندگی مدرن تبدیل شده است.
روز جهانی وگان هر ساله در ۱ نوامبر، برای افزایش آگاهی عمومی درباره فواید وگانیسم برای سلامتی انسان‌ها، حیوانات و محیط زیست طراحی شده است. رژیم وگان که بر پایه گیاهان است، فواید بسیاری برای سلامت گوارش، به‌ویژه از طریق مصرف مواد تخمیری و پروبیوتیکها ، به همراه دارد. پروبیوتیکها، به عنوان باکتری‌های مفید روده، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت عمومی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش دارند و در رژیم‌های وگان از منابع گیاهی قابل تأمین هستند.
پروبیوتیکها در کاهش مشکلاتی نظیر سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)، التهاب و نفخ روده تأثیرات مثبتی داشته‌اند. ترکیب پروبیوتیکها با پره‌بیوتیک‌ها، یعنی مواد غذایی که به تغذیه باکتری‌های مفید کمک می‌کنند، به عنوان یک "سین‌بیوتیک" شناخته می‌شود که اثرات قوی‌تری در بهبود سلامت روده نشان داده است.
محصولات تخمیری گیاهی مانند کفیر نارگیل و ماست‌های گیاهی نیز می‌توانند پروبیوتیک‌های مورد نیاز بدن را تأمین کنند و جایگزینی مناسب برای محصولات لبنی باشند. غذاهای تخمیری مانند تمپه، کیمچی، ناتو و میسو، منابع اصلی پروبیوتیک‌های گیاهی هستند و برای وگان‌ها انتخاب مناسبی به شمار می‌آیند. این مواد غذایی با ارائه مقادیر مناسبی از باکتری‌های مفید به تنظیم میکروبیوم روده کمک می‌کنند و در عین حال فاقد فرآورده‌های حیوانی هستند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف این غذاها علاوه بر تقویت سلامت گوارشی، به کاهش التهاب‌های روده، بهبود هضم و حتی بهبود خلق‌وخو کمک می‌کند. این مواد غنی از پروبیوتیک در کنار فیبرهای موجود در رژیم گیاهی، سلامت عمومی بدن را بهبود می‌بخشند.
با توجه به افزایش آگاهی از فواید پروبیوتیکها در جامعه وگان، تقاضا برای مکمل‌های پروبیوتیکی مناسب برای این گروه افزایش یافته است. مکمل‌های وگان پروبیوتیکی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر ارائه سویه‌های باکتریایی مؤثر، فاقد هر گونه مواد مشتق‌شده از حیوانات باشند. سویه‌های پروبیوتیکی مانند Lactobacillus و Bifidobacterium که در بسیاری از مکمل‌ها و مواد غذایی تخمیری گیاهی یافت می‌شوند، به تقویت سلامت گوارش و بهبود عملکرد ایمنی بدن کمک می‌کنند.
اثرات درمانی و فارماکولوژی مکمل‌های پروبیوتیکی وگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. گیاهخواران و وگان‌ها به دلیل اجتناب از مصرف محصولات حیوانی و ترکیبات با منشاء حیوانی، از داروها و مکمل‌های حاوی ژلاتین نیز خودداری می‌کنند. ژلاتین که معمولاً در کپسول‌های دارویی استفاده می‌شود، می‌تواند برای برخی افراد به‌ویژه کسانی که به آن حساسیت دارند، محدودیت ایجاد کند. بنابراین، استفاده از داروها و مکمل‌هایی که فاقد منشاء حیوانی و ترکیبات ژلاتینی هستند، برای این افراد ضروری است. در همین راستا، شرکت داروسازی زیست تخمیر با معرفی محصول فمی‌لاکت، یک مکمل پروبیوتیکی بدون منشاء حیوانی و ژلاتینی، توانسته نیازهای این گروه را با رعایت اصول سلامت و اخلاق زیستی پاسخ دهد.