میکروبیوتا و پروبیوتیکها در سلامت و عفونت HIV
در طول ۲۰ سال گذشته، علاقه فزاینده‌ای به بررسی اثرات مصرف پروبیوتیکها بر سلامت ایجاد شده است، به‌طوری که تحقیقات زیادی در صنایع غذایی و دارویی انجام شده تا تأثیرات پروبیوتیکها بر تنظیم پاسخ ایمنی و کاربردهای آن‌ها در پیشگیری از بیماری‌ها بررسی شود. سازمان غذا و کشاورزی/سازمان بهداشت جهانی (FAO/WHO) اصطلاح پروبیوتیک را به‌عنوان "میکروارگانیسم‌های زنده‌ای که زمانی که در مقادیر مناسب مصرف شوند، فایده‌ای برای سلامت میزبان فراهم می‌آورند" معرفی کرده است. مجموعه میکروارگانیسم‌های موجود در سطح بدن انسان، ریه‌ها، مخاط دهان و واژن و روده‌ها، بیش از ۱۰¹⁴ میکروارگانیسم دارند که از بدو تولد شروع به شکل‌گیری می‌کنند و میکروبیوتای بدن را تشکیل می‌دهند. حدود ۹۹ درصد از این میکروبیوتا در دستگاه گوارش قرار دارد و در طی تکامل انسان شکل‌گرفته است. این میکروبیوتا تأثیر زیادی بر عملکردهای دستگاه گوارش و ایمنی مخاطی دارد و به‌طور قابل توجهی بر سلامت میزبان تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، میکروبیوتای گوارش بهترین میکروبیوتای بررسی‌شده است و به‌عنوان مدلی برای درک تعاملات میزبان و میکروبیوتا و بیماری‌ها عمل می‌کند. روده دستگاه گوارش (GI) یکی از مکان‌های اصلی تکثیر ویروس HIV است و اختلالات گوارشی یکی از شایع‌ترین شکایات در بیماران مبتلا به عفونت HIV می‌باشد. بیماران مبتلا به HIV معمولاً در معرض هیپو اسیدیته معده قرار دارند که می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های فرصت‌طلب را افزایش دهد. علاوه بر این، تأخیر در تخلیه معده می‌تواند به افزایش استعمار باکتری‌های دستگاه گوارش فوقانی منجر شود که نقش کلیدی در اسهال مزمن، کاهش وزن، دیسفاژی و اودینوفاژی ایفا می‌کند. در این شرایط، تهوع، استفراغ و درد شکمی از شایع‌ترین علائم هستند.
عفونت HIV تأثیر منفی بر تعامل بین میکروبیوتای روده و سیستم ایمنی دارد، به‌طوری که کاهش تدریجی ایمنی با عدم ترمیم مؤثر اپیتلیوم و افزایش نفوذپذیری اپیتلیوم مسئول اختلالات گوارشی است. در افراد مبتلا به HIV یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS)، دیواره روده کوچک آسیب دیده، کریپت‌ها بزرگ‌تر شده و آتروفی میکروویلی باعث کاهش سطح آن‌ها می‌شود. این تغییرات مسئول سوء جذب، ناراحتی گوارشی و یا کاهش دریافت مواد مغذی هستند.
هیپوتزهای مختلفی وجود دارد که نشان می‌دهند استفاده از پروبیوتیکها می‌تواند سطح مخاط روده را محافظت کند و پیشرفت عفونت HIV به AIDS را به تأخیر بیندازد. استفاده از پروبیوتیکها می‌تواند کم‌هزینه و مفید باشد و برای کاهش مرگ و میر و بیماری‌های مرتبط با HIV مؤثر باشد. پروبیوتیکها می‌توانند از طریق مکانیزم‌های مختلف با HIV مقابله کنند. این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند با رقابت برای مواد مغذی و چسبندگی به اپیتلیوم و مخاط، جلوگیری از حمله اپیتلیالی، مقابله با فرآیندهای التهابی از طریق تقویت و تثبیت میکروبیوتای روده که مسئول یکپارچگی سد روده‌ای هستند، جلوگیری از ترانس‌میکروبیال، کاهش التهاب مخاطی و سیستمیک، تحریک تولید مواد ضد میکروبی و تقویت پاسخ‌های ایمنولوژیک گوارشی مانند IgA به بهبود عملکرد سد ایمنی کمک کنند.
مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از پروبیوتیکها به‌ویژه به‌عنوان یک استراتژی اضافی در بیماران مبتلا به HIV که تحت ART قرار دارند، می‌تواند به بهبود دفاع‌های آنتی‌اکسیدانی و کمک به بازسازی عملکرد ایمنی کمک کند.